Αόρατες πόλεις

Neolaia.gr, Marita@Lab.
http://www.neolaia.gr/2012/10/07/aorates-poleis/

Ξεφύλλιζα ξανά τις Αόρατες Πόλεις του Ίταλο Καλβίνο, βιβλίο που θεωρείται από πολλούς ως το αριστούργημα του συγγραφέα. Ήθελα να αναστοχαστώ πάνω στην επίδραση που έχει ο παλμός μιας πόλης στον ψυχισμό, τις επιλογές και τις συνήθειες των κατοίκων της. Ήθελα, κάποια στιγμή, να σκεφτώ και πάνω στα χαρακτηριστικά της δικής μου αόρατης πόλης, της Αθήνας.

Οι πόλεις για τον Καλβίνο είναι «ένα σύνολο πραγμάτων: απομνημονεύσεων, επιθυμιών, σημείων μιας γλώσσας. Είναι τόποι ανταλλαγών, όχι μονάχα εμπορευμάτων, αλλά και λέξεων, πόθων και αναμνήσεων».

Ο συγγραφέας δεν μιλάει για αναγνωρίσιμες πόλεις. Ό,τι λέει είναι για πόλεις επινοημένες, η καθεμία με ένα δικό της γυναικείο όνομα. Δίνει εικόνες ευτυχισμένων πόλεων που συνεχώς αλλάζουν σχήμα και χάνονται, κρυμμένες μέσα σε δυστυχισμένες πόλεις.

Η δική μου αόρατη πόλη, η Αθήνα, κουβαλά πάνω της την αρχαία αίγλη μαζί με τα μίζερα σκουπίδια του σήμερα, τα βουβά και θλιμμένα μνημεία του παρελθόντος της μαζί με τις πλαστικές επιγραφές των εμπόρων της, τις βουερές λεωφόρους της λάμψης της μαζί με τα σιωπηλά στενά της παρακμής της, τις ζωντανές πλατείες μαζί με τις γειτονιές της εγκατάλειψης, τις γωνιές μιας δραστήριας πολιτιστικής κίνησης μαζί με τις σκιές μιας υποβαθμισμένης πρόσληψης της κουλτούρας, την ποίηση, το θέατρο, το τραγούδι μαζί με τις κραυγές της αγένειας… Η δική μου αόρατη πόλη, η Αθήνα, προσπαθεί να ενώσει το ανοιχτό πνεύμα με τις φοβίες της, το παρελθόν της με τις ενοχές της, το μέλλον της με τις αμηχανίες της, το χαμόγελο με την οργή, την αισιοδοξία με το παράπονο, το βλέμμα της κατανόησης με το αίσθημα της πικρίας…

Η ζωή στις πόλεις γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Οι οικονομίες συνθλίβουν, οι κοινωνικές δομές ρέπουν προς την αδικία, οι πολυπολιτισμικοί συσχετισμοί προς την έχθρα.

Το ζητούμενο είναι να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα από την προτροπή που ο ίδιος ο Καλβίνο παραθέτει στον επίλογο των Αόρατων Πόλεων: «Αν υπάρχει μια κόλαση, είναι αυτή που υπάρχει ήδη εδώ, η κόλαση που κατοικούμε καθημερινά, που διαμορφώνουμε με τη συμβίωσή μας. Δύο τρόποι υπάρχουν να μην την υποφέρουμε. Ο πρώτος είναι για πολλούς εύκολος: να αποδεχθούν την κόλαση και να γίνουν τμήμα της, μέχρι να καταλήξουν να μην τη βλέπουν πια. Ο δεύτερος απαιτεί διάθεση να μάθουμε να αναγνωρίζουμε ποιος και τι, μέσα στην κόλαση, δεν είναι κόλαση, και να του δώσουμε διάρκεια, να του δώσουμε χώρο».

Read more: http://www.neolaia.gr/2012/10/07/aorates-poleis/